Ro-Nalt Schrauwen
Sculptor \ Collagist

Project Lilith gaat over de legendarische eerste vrouw van Adam, Lilith. Een onderwerp dat al langer broedde kreeg door het thema van de expositie Sint Lucas SHE/HER eindelijk vorm.

​

Door het eerste van de twee scheppingsverslagen in Genesis (1-2) met elkaar te vergelijken en de verschillen te interpreteren, ontstond het idee dat Adam vóór Eva een gelijk geschapen vrouw moest hebben gehad.

 

Gen 1:26-28 contra Gen 2:7 en Gen 2:21-23

 

De schepping van mensen! Genesis 1:26-28

26En God zeide: Laat Ons mensen maken, naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis; en dat zij heerschappij hebben over de vissen der zee, en over het gevogelte des hemels, en over het vee, en over de gehele aarde, en over al het kruipend gedierte, dat op de aarde kruipt.

27En God schiep den mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij ze.

28En God zegende hen, en God zeide tot hen: Weest vruchtbaar, en vermenigvuldigt, en vervult de aarde, en onderwerpt haar, en hebt heerschappij over de vissen der zee, en over het gevogelte des hemels, en over al het gedierte, dat op de aarde kruipt!

 

De schepping van de mens! Gen 2:7 en gen 2:21-23

7Toen de Heer God de hemel en de aarde maakte, maakte Hij ook de mens. Hij maakte hem van het stof van de aarde en blies de levensadem in zijn neus. Zo werd de mens een levend wezen.

 

21Toen zorgde de Heer God ervoor dat Adam in een diepe slaap viel. En terwijl Adam sliep, nam Hij één van zijn ribben weg. Daarna maakte Hij die plaats weer dicht met vlees.

22 Van die rib maakte de Heer God een vrouw. Hij bracht haar naar Adam.

23 Toen zei Adam: "Dit is eindelijk iemand die bij mij past! Ze is van mijn eigen vlees en bloed gemaakt. Ik zal haar 'mannin' noemen, omdat ze uit de man gemaakt is."

 

Folklore

In sommige Joodse folklore komt Lilith voor als de eerste vrouw van Adam, die tegelijkertijd en uit dezelfde klei werd geschapen als Adam. De legende van Lilith ontwikkelde zich uitgebreid tijdens de Middeleeuwen, in de traditie van Aggada, de Zohar en de joodse mystiek. In de 13e-eeuwse geschriften van Isaac ben Jacob ha-Cohen verliet Lilith bijvoorbeeld Adam nadat ze weigerde hem onderdanig te worden en wilde vervolgens niet terugkeren naar de Hof van Eden nadat ze zich had gekoppeld aan de aartsengel Samael.

 

Verantwoording

Wat mij in dit verhaal stoort is de lafheid van Adam ten aanzien van zijn eigen handelen en hoe makkelijk hij de verantwoordelijkheid van het gebeuren bij zijn ‘schepper’ of de Ander legt.

 

Dat doet hij niet alleen ten aanzien van Lilith, maar later ook bij Eva. “De vrouw die Gij mij gegeven hebt … “ zijn de gevleugelde woorden van Adam als hij ter verantwoording wordt geroepen. 

​

Verder heeft het mij verrast hoe systematisch redacteuren en geestelijken de rol van het vrouwelijke hebben onderdrukt en/of verminkt. Waar is de vrouw van god gebleven? Waar de gelijkheid van de uitspraak: Vlees van mijn vlees en bloed van mijn bloed? En waarom de 'zelfbewuste vrouw' demoniseren en koppelen aan het Kwaad?

 

In het werk dat ik ter gelegenheid  van de expositie Sint Lucas SHE/HER voor de kunstenaarsvereniging Sint Lucas heb gemaakt verleg ik het perspectief, wordt het verhaal diffuus en kan de toeschouwer zijn/haar eigen verhaal maken. Een nieuw scheppend verhaal met als hoofdrolspelers Lilith, Eva, Shekhinah (de vrouw of het vrouwelijke aspect van God) en die sukkelaar van een Adam.

​

Gebruikt foto-materiaal

Michelangelo; de schepping van Adam; fragment Sixtijnse Kapel

Yuri Klapoukh; Lilith & Eve, 1963

Jamalala; moeder natuur 

Michelangelo; de zondaar, fragment van Het Laatste Oordeel, Sixtijnse Kapel

Agostino Carracci; Angelique & Medor, from The Aretin or Collection of Erotic Postures (16th-century)

Peter Johannes Geiger; Erotic Watercolor no.6 1840